Strefa dietetyczna

Rola węglowodanów w żywieniu sportowca

Rola węglowodanów w żywieniu sportowca

Węglowodany są organicznymi związkami chemicznymi, w skład których wchodzą atomy węgla, wodoru i tlenu. Obok białek i tłuszczu są podstawowym składnikiem niezbędnym organizmowi do prawidłowego funkcjonowania.

9 paź Autor Angelika Kłos Dieta

Poza funkcja energetyczną pełnią m.in. funkcję:

  • zapasową (glikogen)

  • transportową (glukoza)

  • budulcową (celuloza, hemiceluloza)

  • wchodzą w skład DNA i RNA, stanowią modyfikację niektóch białek

  • hamują krzepnięcie krwi (heparyna)

  • są materiałem energetycznym (fruktoza) i odżywczym (maltoza, laktoza, rafinoza)

Glikogen należy do węglowodanów złożonych i stanowi skoncentrowane źródło energii. Gromadzony jest przede wszystkim w wątrobie, z której wykorzystywany jest jako energia dla mięśni i dla mózgu. Kolejnym miejscem, w którym magazynowany jest zapas glikogenu, są mięśnie. Należy podkreślić, że w mięśniach znajduje się go dużo mniej niż w wątrobie. Zapasy z mięśni są wykorzystywane przy intensywnym wysiłku fizycznym, co może prowadzić do ogólnego osłabienia. Z tego też powodu zaleca się uzupełnienie zapasów spożywając węglowodany proste po 15-30 minutach od zakończenia ciężkiego treningu. Jeżeli od razu po treningu nie czujesz potrzeby szybkiego doładowania się energią to wystarczy, że po około 45-60 min. zjesz posiłek bogaty w węglowodany. Taki potreningowy posiłek, niezależnie czy z węglowodanami prostymi czy złożonymi, warto skomponować z porcją białka, by usprawnić procesy regeneracyjne organizmu. Odnowa zapasów glikogenu może potrwać nawet do 48 godzin.

Glukoza należy do węglowodanów prostych i stanowi skoncentrowane źródło energii oraz pełni funkcję transportową. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania narządów wewnętrznych i układów, kluczowa dla mózgu i układu nerwowego. Do organizmu jest dostarczana przede wszystkim z pożywieniem. Bez niej człowiek nie jest w stanie żyć i prawidłowo funkcjonować. Za regulowanie stężenia glukozy w organizmie odpowiada trzustka.

Podsumowując dotychczasowe informacje – co wiemy na temat węglowodanów?

  • są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu

  • są głównym źródłem energii

  • podstawowo dzielimy je na węglowodany proste i złożone

  • do węglowodanów złożonych, czyli takich, które dostarczają energię przez dłuższy okres czasu zaliczamy: kasze, ryż brązowy, makaron razowy, ziemniaki, płatki owsiane górskie

  • do węglowodanów prostych, które powodują szybki zastrzyk energii zaliczamy: owoce, biały ryż, wypieki z białej mąki, słodycze

  • glikogen, który jest gromadzony w wątrobie i mięśniach, trzeba uzupełnić po wysiłku, jedząc odpowiednio skomponowany posiłek potreningowy.

  • węglowodany są potrzebne przy zwiększaniu masy mięśniowej 

  • węglowodany mają wpływ na regenerację organizmu

Należy pamiętać, że organizm młodego sportowca wymaga solidnego wsparcia w postaci odpowiednio zbilansowanej diety. 
85-90% pożywienia w ciągu dnia powinny stanowić produkty „czyste” tzn. nienapakowane syropem glukozowo-fruktozowym, olejem palmowym, sztucznymi dodatkami i mnóstwem cukru. Bogate w wartości odżywcze, zróżnicowane, by dostarczyć organizmowi wszystkich niezbędnych elementów. Wtedy około 10% spokojnie można przeznaczyć na produkty, które zdrowe do końca nie są (np. słodycze), bo wychodzę z założenia, że jeśli młody człowiek musi odmawiać sobie dzień w dzień drobnych żywieniowych przyjemności, to w końcu "pęknie’’ i przestanie widzieć w zdrowym żywieniu coś fajnego, a zacznie widzieć system, w którym jedno ograniczenie goni drugie. 

Nie zrozumcie mnie źle – za wysokimi ambicjami muszą iść pewne wyrzeczenia. Trzeba tylko zadać sobie pytanie, co jest DLA MNIE odpowiednie. Poznać swój organizm. Pracować ciężko, dbać o zdrowe żywienie i regenerację, ale robić to z głową. Bez popadania w skrajności. Wybór zdrowego stylu życia nie jest jednoznaczny z koniecznością bycia ascetą. Zdrowie to świadomość wyborów i wiedza czemu mają one służyć.